Yurtdışı Diplomasına Türkiye"de Denklik Verilmediğinde...

Önlisans, lisans veya lisansüstü... Ne tür diploma olursa olsun, yurtdışındaki yüksek öğretim mercilerinden alınmış tüm diplomaların denkliğini tespit etmek ülkemizde Yükseköğretim Kurulu yani YÖK"ün görevleri arasındadır.

Karşılaşılan durum: yurtdışında aldığınız diplomanız Türkiye"de kabul görmüyor. Denklik başvurunuz reddoldu. YÖK tarafından “tanınan” yurtdışı yüksek öğretim kurumlarının bir listesi var, e-devlet üzerinden bakılabilir. Okulunuz bu listede bulunmuyor olabilir. Ne var ki, YÖK bazen bu okulların bölümlerine ait diplomalara bile denklik sağlamayabiliyor. İster bu listede olsun ister olmasın, diplomanıza denklik verilmediğinde yapılan işlemin başta eğitim ve çalışma hakkı olmak üzere temel insan haklarına ve Anayasanın eşitlik ilkesine aykırılık teşkil ettiği savunularak dava açılabilir.

Dava Hakkı ve Bilirkişiler

Denklik başvurusu reddolan kişi, red kararının kendisine bildirilmesinden itibaren 60 gün içerisinde denklik başvurusunun reddine ilişkin iptali davası açabilir. İstisnai durumlar haricinde, dava konusu kararı veren idare yani davalı Ankara ilinde bulunduğundan yetkili mahkemeler Ankara İdare Mahkemeleri olacaktır. Davalar Türkiye"nin her yerinde bulunan avukatlar tarafından her ilde açılabildiği için, illa Ankara"daki bir avukatla anlaşmanıza gerek yoktur. Sizin tercihinize bağlıdır.

Denklik başvurusunun reddine dair verilen kararın iptali talepli açılan davada, denklik istenen üniversite bölümü, tez içeriği, vb. konusunda uzman ve birden çok üyeden oluşan bir bilirkişi heyetinin mahkeme tarafından görevlendirilmesi çok önemlidir. Çünkü denkliğin tespiti çok teknik bir husus olup, bir uzmanın görüşü ile diğerinin sıkça çelişebildiği, bu yüzden en az üç kişiden oluşturulacak bir heyetin daha sağlıklı bir ortak karar verebileceği açıktır. Denklik, davacı kişinin geleceğini de doğrudan etkileyecek bir mesele olduğundan, dava dilekçesi titizlikle hazırlanmalı, mahkemeye yol göstermelidir.

Tanıma ve Denklik Değerlendirmeleri ve Kararlar Nasıl Olmalı, Nasıl Olmamalı

Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığınca ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının tanıma ve denklik işlemleri yapılır. Doktora ve üstü diplomalarının denklik işlemi, Üniversitelerarası Kurul tarafından yapılır. Bu iki kurum da YÖK"e bağlıdır. Bu kurumların kararları, başvuruya özgü, münferiden inceleme üzerine kurulmuş kararlar olmalıdır. Eğer iptal davasına konu edilecek karar bir listedeki kişiler için toplu ve genel verilmişse bir kere bu, bir iptal gerekçesidir. Ayrıca, Türkiye ve diğer ülkenin eğitimleri arasındaki reddi gerektiren farkın ne olduğu açık ve gerekçeli şekilde izah edilmelidir. Vurgulanmalıdır ki, YÖK, kararlarında katiyen içerik denetimine girmemelidir. Bu şu demektir, örneğin geçmişte de günümüzde de şu şekilde örneklerle karşılaşıldı; YÖK, kişilerin yüksek lisans ve doktora tezlerinin konuları / içerikleri sebebiyle denklik başvurularını reddetti. YÖK"ün siyasi içerik, ülke menfaatine aykırılık ya da uygunluk, inanç özgürlükleri gibi gerekçeler ile içerik denetimi yapma yetkisi bulunmamaktadır.

Kanun, Yönetmelik ve Uluslararası Sözleşmeler Önemli

Denklik ve yurtdışı diplomasının tanınması konusunda ülkemizde iç hukuk düzenlemeleri yani kanun ve yönetmelikler var. Ancak Uluslararası Sözleşmeler de önemli, biz bunlardan bir kısmına tarafız. Bazı ülkelerle de doğrudan ikili sözleşmelerimiz var. Davada iddia ve talepler ileri sürülürken muhakkak yasal dayanaklar yani mevzuat maddeleri belirtilmeli. Aksi halde ne kadar haklı olunsa da mahkeme taafından iddia ve talepler “soyut” olarak değerlendirilebilir.

Sadece Denklik Değil, Geçerli Bir Hukuki Dayanağı Olmadan Sınav Yapılması da Dava Konusu Olabilir

Kişinin yurt dışında almış olduğu eğitim ile Türkiye’deki dengi olan bölümün eğitimi arasında önemli farklılar bulunmamasına rağmen seviye tespit sınavı kararı verilmesi de dava konusu olabiliyor ve Danıştay tarafından haksız bulunabiliyor. Danıştay, genel ve tüm derslerden sorumlu tutacak bir seviye tespit sınavı değil de eksik varsa ders tamamalama ya da makul süreli bir staj yönünde karar verilmesinin daha yerinde olacağını vurguluyor. Ancak “istisnai yetersizlikler ya da eksiklikler” bulunması durumunda yani YÖK"ün haklı bir gerekçesi olduğunda, örneğin kişinin yurtdışındaki eğitiminde uzun devamsızlıklar yapmış olması (kalış süresinin kısa olması) ya da ülkemizde o bölümün online eğitimi mümkün olmamasına rağmen yurtdışında eğitimin tamamen online alınmış olması gibi, Danıştay sınavı hukuka uygun buluyor.

Haksız Şekilde Denklik Vermeyen YÖK"ten Tazminat İstenebilir

İptal davası sonucunda YÖK"ün kararı iptal edilirse, yani dava kazanılırsa, yaşanılan üzüntünün, tüm emek ve zaman kaybının karşılığı, hatta o dönemde çalışamamaktan kaynaklı oluşan gelir kaybının karşılığı olarak YÖK"e bu sefer de tazminat istemiyle dava açılabilir.

Beyin Göçü Değil Resmen Kavimler Göçü

Hani çok eleştirilen o “beyin göçü” olayı var ya... İşte o beyin göçü değil artık kavimler göçü. Onca zaman eğitim alıp, akademik çalışmalarda bulunup, Türkiye"ye faydalı olmak adına ülkeye dönen kişiler bırakın iş bulamamak ya da aldıkları eğitimi kullanamamak aşamalarını, daha oraya gelemeden diplomalarını bu ülke kurumlarına tanıtmak ve denklik almak konusunda bu kadar sıkıntı ile karşılaşırlarsa, elbette giderler ve kolay kolay da geri dönmezler. İhtiyacımız olan ilkokul diploması bile olmayan kaçak göçmeni değil, ülkemizin öz evlatlarını ya da ülkeye yasal giren ve yasal kalan hatta vatandaş olmuş lisans eğitimli yabancı uyrukluları ülkemizde huzurla barındırmak. Güzel ülkemizin kamu kurumu olan YÖK"e bir “dil uzatma” amacımız kesinlikle yoktur. Ancak geleceğimizin beyin takımının çok açık ve bariz hukuksuz işlemlerle, özellikle de bürokrasi ve evrak tamamlama işleriyle uğraştırılması vicdanlara sığmaz. İşine saygısı olan görevlilerin incelemeleri de zaten haksız olmaz.

*  İSİMSİZ YORUMLAR YANITLANMAZ.

*  Değerli yorumlarınız ve sorularınız onaydan geçtikten sonra yayınlanır ve yanıtlanır. Yorumun aşağıda görünmesi ve altına yanıtın girilmesi birkaç gün sürebilir, ara sıra kontrol ediniz.

*  ÜCRETSİZ SORU SORMA PLATFORMU DEĞİLDİR. Blog altındaki yorumlarımız genel fikir verme amaçlı olup, olaya özgü danışmanlık değildir. Sorularınızın yanıtlanması genel olarak hukuki bir imkanın olup olmadığı şeklinde olacaktır. Sorunuz yayınlanmadı ise yazı metninde açıkça yanıtı bulunması sebebiyle olabilir. Birkaç defa aynı yönde yanıtlanmış sorular ile tamamiyle aynı olan sorular sorulduğunda da yorumunuz yayınlanmaz. 

*  Önemli not: Telefonla soru yanıtlama gibi bir hizmet vermemekteyiz. Whatsapp"tan ya da sosyal medya hesaplarından da danışmanlık vermemekteyiz. Danışmanlık ücreti, doğru yorum ve emeğin karşılığıdır. Yüzyüze görüşmek için randevu alabilirsiniz. İzmir dışında iseniz, ücretli online danışmanlık hakkında sadece bilgi almak için dahi [email protected] "ye mail gönderebilirsiniz.